مته یکی از پرکاربردترین ابزار آلات است که با استفاده از نیروی چرخشی کار می‌کند. مته‌ها انواع مختلفی دارند و کاربرد آنها نیز متفاوت است.
مته‌ای که فولاد را سوراخ می‌کند، با مته‌ای که چوب را سوراخ می‌کند، از لحاظ جنس، شکل، قطر و… تفاوت دارد. مته یک قطعه ابزار است که برای اینکه بتوان با آن کاری انجام داد، حتماً باید روی دستگاهی مانند دستگاه دریل قرار بگیرد. دریل وسیله‌ای است که دارای موتور چرخشی قوی است. این وسیله با چرخش مته می‌تواند انواع مواد را سوراخ کند.
مته‌ها از چند قسمت تشکیل شده‌اند که به شرح زیر هستند:
دنباله مته، بدنه مته، شیار مته، جان مته و لبه اصلی مته
تفاوت مته‌ها در این قسمت‌هاست. مته‌ها دارای جنس، قطر، اندازه شیار، جان و… متفاوت هستند و همین تفاوت ها آنها را برای انجام کارهای مختلف مناسب می‌سازد.
کاربرد انواع مته چیست؟
با توجه به اینکه انواع مختلفی از مته وجود دارد، هر کدام از آنها نیز کاربردهای متفاوتی دارند. مته‌ها با توجه به قطر، طول،عمق، تعداد شیارها و… برای هر کاربرد دسته بندی می‌شوند. همچنین در برخی از کاربردها مته‌ها به جای نصب در دستگاه دریل در دستگاه‌های تراشکاری و فرزهای مینیاتوری متصل می‌شوند. در ادامه به معرفی انواع مته و کاربرد آنها می‌پردازیم.
مته الماسه مخصوص دیوار و بتن
مته الماسه از نوع مارپیچ است. این مته‌ها یک سری الماسی هشتی شکل و یا دو الماس هشت شکل هستند. با توجه به جنس و نوع هر مدل از این مته‌ها، از این مته‌ها برای کارهای مختلفی از جمله برش و سوراخ کردن سرامیک، گرانیت، کاشی، بتن، سنگ و… استفاده می‌شود.
حتما بخوانید: تفاوت قلاویز دستی و قلاویز ماشینی چیست؟
در هنگام استفاده از مته الماسه باید در حالن چکشی دریل از آن استفاده کرد. مته الماسه برای سوراخکاری فلزت مناسب نیست و اگر برای سوراخکاری فلز از این مته استفاده کنید، سر مته ذوب شده و می‌سوزد.
نسبت به سایر انواع مته‌ها این نوع از انواع مته‌ها در کنار مته فلزات کاربرد بیشتری دارند. مته‌های الماسه دارای چند نوع هستند که در زیر به آن اشاره می‌کنیم:
- مته‌های ته گرد مخصوص آچارهای سه نظام
- مته‌های چهار شیار برای استفاده در بتن کن‌های چهار شیار
- مته الماسه پنج شیار برای استفاده در بتن کن‌های 5 شیار
مته خزینه چوب
مته‌های خزینه برای ایجاد سوراخ در محل بستن پیچ استفاده می‌شوند. در این صورت قسمت ته پیچ که پس از بسته شدن به صورت برجسته بیرون از کار باقی می‌ماند با استفاده از مته خزینه با سطح مورد نظر هم سطح می‌شود. این مته‌ها برای سطوح چوبی مناسب‌تر هستند. این مته به گونه‌ای طراحی شده که در هنگام کار با چوب، براده‌های چوب به طور کامل از سوراخ خارج شوند.
همچنین این مته‌ها در انواع مخروطی، دستی، مرغک دار و … وجود دارند. ویژگی مثبت مته خزینه این است که در هنگام کار با این مته لرزش و ارتعاش کمتری وجود خواهد داشت و به همین دلیل سطح مورد نظر یکدست‌تر شده و دقت کار بالاترمی‌رود. در هنگام کار با این مته احتمال پیش آمدن حادثه کمتر از سایر مته‌هاست.
مته گرانیت
مته گرانیتی شباهت بسیار زیادی به مته الماسه دارد. این مته برای سوراخکاری گرانیت استفاده می‌شود و جنس سخت‌تری نسبت به مته الماسه دارد. در هنگام کار با مته گرانیتی حتما باید از دور چرخشی دریل استفاده شود. بهتر است از این مته برای سرامیک‌های پورسلان که با فناوری نانو ساخته می‌شوند، استفاده نکنید.
مته گازور
مته گازور یا مته جا قفل برای ایجاد لولا در کمد و کابیت استفاده می‌شود. این مته قادر است لولای مخفی ایجاد کند. علاوه بر کمد و کابیت، در محل نصب جک انواع وسایل چوبی نیز می‌توان از این مته استفاده کرد. این نوع از انواع مته را نیز در انواع برگی، خزینه، مخروطی، لبه دار و … می‌سازند.
در بین مته‌های گازور، مته لبه دار گازور از سایر مته‌ها طرفداران بیشتری دارد. مته لبه دار گازور علاوه بر اینکه قطر کارگیر در آن مشخص است، در قسمت ارتفاع نیز دارای لبه است. این لبه باعث می‌شود در هنگام سوراخکاری با این مته، دریل در هنگام ایجاد یک حفره، از حد مشخصی جلوتر نرود و اندازه حفره دقیقاً مطابق با خواسته شما انجام شود.
مته کاجی یا مخروطی
مته کاجی یا مخروطی که به نام مته پله‌ای نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از انواع مته‌هاست. این مته هم برای سوراخکاری فلزات و هم چوب‌ها و حتی مواد پلاستیکی کاربرد دارد. ویژگی مثبت این نوع مته این است که با توجه به هر پله از اندازه‌های مته، می‌توان سوراخ یا برش دلخواه ایجاد کرد. بدین ترتیب نیازی نیست برای ایجاد سوراخ های کوچک و بزرگ مرتباً نوع مته را عوض کرد.
حتما بخوانید: راهنمای عملکرد قلاویز و حدیده و تفاوت‌های آنها
مته کبالت
مته کبالت مخصوص سوراخ کاری فلزآهن استفاده می‌شود. به علت اینکه 5 درصد از جنس این مته را کبالت تشکیل داده، به این نام معروف شده است.
علت استفاده از کبالت در این مته، حرارت آهن در هنگام سوراخکاری است. حرارت سوراخکاری فلز آهن بالاست و اگر در مته از کبالت استفاده نشود، احتمال سوختن مته زیاد می‌شود. البته ذکر این نکته ضروری است که وجود کبالت در مته کبالت، خاصیت شکنندگی آن را افزایش می‌دهد.
مته خزینه آهن و فلزات
با وجود اینکه اغلب برای برش چوب و صنایع چوبی از مته خزینه استفاده می‌شود، انواعی از این مته‌ها وجود دارند که برای برش آهن و سایر فلزات مناسب هستند. برای خزینه کاری روی فلزات بهتر است از زاویه 60 و 90 درجه استفاده کنید. مته خزینه آهن نیز در انواع مختلفی وجود دارند که به شرح زیر است:
- مته خزینه مخروطی ماشینی
- مته خزینه سرتخت
- مته خزینه استوانه‌ای
- مته خزینه مرغک‌دار خزینه دستی
حتما بخوانید: قلاویز دستی و مشاهده محصولات voelkel
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی انواع مته‌ها پرداختیم و کاربرد انواع مته‌ها را نیز ذکر کردیم. مته‌ها با توجه به مدل، نوع، جنس، قطر، اندازه و… که دارند کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند.
مثلاً مته‌های الماسه برای سوراخ کردن بتن مناسب هستند. مته‌های خزینه بیشتر برای برش چوب استفاده می‌شوند. مته‌های کبالت برای سوراخکاری آهن مورد استفاده قرار می‌گیرند. با مته گرانیت می‌توان سنگ‌های گرانیتی را برش زد. قیمت مته‌ها نیز با توجه به نوع و جنسی که دارند متفاوت است.